Je zou het niet geloven als je de spookverhalen van je medestudenten mag geloven, maar je kan dus wél relatief snel tot een goed, concreet en afgebakend onderwerp komen voor je hbo-scriptie. Op basis van jaren ervaring heb ik een stappenplan uitgewerkt om je onderwerp te te brainstormen en uit te werken zodat je naast je onderwerp, ook je hoofdvraag, deelvragen en doelstelling scherp(er) kunt formuleren. In bovenstaande video en in onderstaande tekst leg ik uit hoe je systematisch en gestructureerd in no-time tot een relevant, concreet en afgebakend scriptie-onderwerp kunt komen.
Maar voordat je verder leest: ben je vooral op zoek naar een geschikte hoofdvraag, of een handig sjabloon voor je plan van aanpak? Check dan deze pagina's voor scripties in de studierichtingen:
Hieronder leg ik eerst uit op welke manieren je aan een onderwerp kan komen. Daarna geef ik een stappenplan dat je kunt volgen om je onderwerp relevant, concreet en afgebakend te maken.
3 Manieren om aan een onderwerp te komen
Simpel gezegd zijn dit de enige drie manieren waarop je tot een onderwerp komt voor je scriptie of afstudeeronderzoek:
- Je stagebedrijf of stagebegeleider reikt jou een onderwerp aan
- Door middel van vooronderzoek vind je zelf een onderwerp
- Een combinatie van 1 & 2
5 Algemene tips
Wie niet een onderwerp krijgt aangereikt, zal merken dat het uitzoeken wat je onderwerp überhaupt moet zijn een van de moeilijkste onderdelen is van je scriptie. Gelukkig bestaan er verschillende technieken die je kunt toepassen om scriptieonderwerpen te genereren.
- Stel jezelf vragen over wat je interesseert en waar je al iets over weet. Bijvoorbeeld: Wat zijn enkele recente nieuwsberichten over dit onderwerp? Wat zijn enkele populaire meningen over dit onderwerp? Waarover maken mensen ruzie als het over dit onderwerp gaat? Wat hebben andere mensen in het verleden over dit onderwerp geschreven?
- Doe onderzoek naar wat andere mensen eerder over dit onderwerp hebben gezegd. Als er geen bestaande literatuur over het onderwerp is, kan dat betekenen dat het niet de moeite waard is om over te schrijven - maar het kan ook betekenen dat er een kans is voor een nieuw iemand om iets toe te voegen aan het gesprek!
- Bedenk wie het interessant zou vinden om te lezen of te horen wat je over dit onderwerp te zeggen hebt; bedenk dan waarom het hen zou interesseren. Welke problemen lost dit onderwerp voor hen op? Hoe helpt het begrijpen van dit onderwerp hen in hun dagelijks leven? Hoe verandert meer weten over dit onderwerp hun kijk op de wereld om hen heen?
- Praat met mensen die experts zijn op dit gebied; vraag ze wat hun favoriete bronnen zijn of waar ze graag inhoud lezen/luisteren/kijken die met dit onderwerp te maken heeft; vraag ze wat voor soort vragen ze het vaakst gesteld krijgen door andere mensen die ook meer willen leren over dit gebied!
- Maak een lijst van al deze dingen (jouw vragen, ideeën uit andere bronnen, advies van deskundigen, enz.), en maak een top 3 van jouw voorkeur. Presenteer deze aan iemand in je omgeving of je (stage)begeleider, om te toetsen welke het meest geschikt zijn om mee verder te gaan.
Stappenplan voor scriptieonderwerpen die goedgekeurd worden
Nadat je bovenstaande stappen hebt doorlopen, wil ik je een gestructureerde en meer 'technische' benadering voorstellen. Als je dit stappenplan volgt, eindig je niet alleen met een (mogelijk) geschikt en relevant scriptieonderwerp - maar snap je ook waarom dit een goed onderwerp is, en hoe je snel tot nieuwe onderwerpen kunt komen.
Dus: wat is een 'onderwerp' eigenlijk? Een onderwerp van een scriptie draait altijd om het adresseren van een probleem. Op basis van deze bronnen (eventueel met behulp van deze uitleg) kun je achterhalen welke problemen er spelen bij een organisatie, bedrijf, afdeling, etc.:
- Gesprekken en (verkennende) interviews
- Interne bronnen (documenten)
- Externe bronnen
Waaruit bestaat een onderwerp?
Een relevant, concreet en afgebakend onderwerp bestaat doorgaans uit twee onderdelen: het thema waar je onderzoek naar doet, en hoe je dit onderzoek uitvoert. In een simpele formule wordt dat:
Onderwerp = type onderzoek + thema
Dít, is in de basis waaruit alle scriptieonderwerpen bestaan. Maar dit maakt natuurlijk nog niet alles duidelijk, want hoe werk je deze twee onderdelen van je onderwerp uit? Dit doe je als volgt.
Onderwerp = type onderzoek + thema
Welk type onderzoek is geschikt voor mijn scriptie-onderwerp?
Je onderzoek voer je eigenlijk vanuit twee invalshoeken uit: 1) vanuit je 'discipline' oftewel vakgebied. Vaak is dit zo simpel als het antwoord op de vraag: wat studeer je? 2) Welke kwalitatieve of eventueel kwantitatieve methoden ga je gebruiken - dus hoe, of 'welk type', onderzoek ga je uitvoeren?
Denk bijvoorbeeld aan:
- Communicatie-onderzoek
- Psychologisch onderzoek
- Bedrijfskundig onderzoek
- etc.
Onderwerp = type onderzoek + thema
Een thema van een praktijkonderzoek bestaat ook uit twee onderdelen, het is namelijk een opsomming van
- je belangrijkste concepten, en
- het deel van de organisatie waar je onderzoek naar doet.
Dit laat zich samenvatten als:
Thema = belangrijkste concept(en) + (deel van) organisatie
Een goed en bruikbaar thema moet aan deze voorwaarden voldoen:
- Een thema bevat 1 of 2 zelfstandig naamwoord(en) met zo nodig 1 of 2 toevoegingen voor concretisering en afbakening.
- Een thema moet zo bondig mogelijk geformuleerd worden.
- Een thema moet zo specifiek mogelijk aangeven waar de tekst over gaat.
- 3 En 4 werken elkaar vaak tegen: hoe bondiger een thema is geformuleerd, hoe minder specifiek het vaak is, en omgekeerd. Je zal dus een tussenweg moeten vinden.
Om dit wat tastbaarder te maken zodat jij er in je onderzoek mee aan de slag kunt, check deze voorbeelden:
- Effectieve kostenbeheersing bij accountmanagers IT Amersfoort
- Duurzaamheid van de catering van Plantlife Netherlands
- De gevolgen van Basel II op bedrijfsvoering ABC-Accountants
- Gevolgen wijzigingen WMO 2019 op budgetverstrekking gemeente Tiel
Wanneer je dit hebt staan, heb je eigenlijk al een mogelijk zinnig scriptie-onderwerp te pakken. Maar omdat je wordt gevraagd over 'onderzoekend vermogen' te beschikken, is het van belang dat je nog een laag dieper gaat: hoe - dus met welke methoden en vanuit welk perspectief - ga je dit onderzoek uitvoeren?
Voorbeelden van scriptieonderwerpen:
type onderzoek + thema
Dit is hoe het eruit ziet wanneer je je type onderzoek voor je thema zet:
- Een communicatie-onderzoek (type onderzoek) naar de marketing op social media (2 belangrijke concepten/zelfstandig naamwoorden) van yogapraktijk Smile! in Arnhem-Zuid (organisatie).
- Een kwalitatief onderzoek naar tandplakproblemen als gevolg van energydrinkconsumptie onder jongeren (14-17) bij Tandartspraktijk De Gouden Glimlach.
- Een kwantitatief, bedrijfskundig onderzoek naar de mogelijkheden van markttoetreding in Duitsland, door Dutch Jewelry Inc.
En voila! In no-time kun je dus tot een afgebakend, concreet en relevant onderwerp komen.
Tip: dit kan meteen de ondertitel van je scriptie zijn!
Zorg ervoor dat je alles goed onderbouwt én dat je het vervolgens op de juiste manier uitwerk op 'papier'. In de Scriptie Starterskit leg ik je precies uit hoe je dat van A tot Z aanpakt.
De 4 meest gemaakte fouten door studenten
Zoals in bovenstaande video wordt uitgelegd, zijn dit de meest gemaakte fouten door studenten wanneer zij aan de slag gaan met hun hbo-scriptie:
- Studenten baseren zich aan het begin van het onderzoek op maar één bron, zoals een enkel gesprek met een bedrijfsbegeleider (= 1 mening)
- Studenten nemen klakkeloos ‘het probleem’ van de opdrachtgever over
- Studenten beschrijven het probleem te vaag (niet SMART), met een vage doelstelling en vage hoofd- en deelvragen als gevolg
- Studenten houden hun studiebegeleider en bedrijfsbegeleider niet op éen lijn
Gouden Tip:
Waar je praktijkonderzoek eigenlijk om draait
Niet verder vertellen...
Meer weten?
Deze pagina is onderdeel van de Scriptie Knowledge Base.
